Sosyal Kaygı: Herkes Beni İzliyor mu?
Topluluk önünde konuşurken elleriniz mi titriyor? Yeni bir ortama girerken kalp atışlarınız hızlanıyor, “Ya rezil olursam?” diye mi düşünüyorsunuz? Bu duygular, yalnızca “utangaçlık” değil, sosyal kaygı bozukluğunun belirtisi olabilir.
Sosyal kaygı, bireyin başkaları tarafından olumsuz değerlendirilme korkusu yaşadığı, sosyal ortamlardan kaçındığı ya da yoğun stres yaşadığı bir anksiyete türüdür. DSM-5’e göre sosyal kaygı bozukluğu, kişinin günlük işlevselliğini ve yaşam kalitesini etkileyebilecek düzeyde olabilir.
Peki neden ortaya çıkar?
-
Ailevi tutumlar (aşırı eleştirel ya da koruyucu ebeveynlik)
-
Genetik yatkınlık
-
Travmatik sosyal deneyimler
-
Mükemmeliyetçilik ve öz eleştiri eğilimi
sosyal kaygının gelişiminde rol oynayabilir.
Nasıl Anlaşılır?
-
Toplum önünde konuşmaktan kaçınma
-
Kalabalık içinde konuşurken yüz kızarması, terleme
-
Göz temasından kaçınma
-
Yeni ortamlarda aşırı gerilim
-
“Yetersizim, saçma görünüyorum” düşünceleri
Unutmayın: Sosyal kaygı, tedavi edilebilen bir durumdur. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), maruz bırakma çalışmaları ve gerektiğinde psikiyatrik destekle oldukça başarılı sonuçlar elde edilebilir.
Kendinize nazik olun. Her insan hata yapabilir, mükemmel olmak zorunda değilsiniz. Kaygınızın sizi yönetmesine izin vermeyin; onu tanıyarak ve üzerine giderek siz onu yönetin.
Önerilen Kitaplar
-
“Sosyal Kaygıyı Yenmek” – Gillian Butler
Sosyal kaygı ile baş etmenin yollarını bilimsel bir temele dayandırarak anlatan bir rehber. -
“Kendine İyi Davran, Hayat Sana Gülümsesin” – M. Özgür Tanrıverdi
Öz şefkat ve farkındalık üzerine Türkçe kaynaklardan biri. -
“Utangaçlığı Yenmek” – Bernardo J. Carducci
Sosyal çekingenliği aşmak için pratik yollar sunan, hem bilimsel hem anlaşılır bir eser.
Önerilen Filmler
-
The Perks of Being a Wallflower (2012)
İçine kapanık bir gencin sosyal çevreye uyum sağlama çabası üzerinden ilerleyen etkileyici bir film. -
A Beautiful Mind (2001)
Zihinsel hastalıkla mücadele ederken sosyal izolasyonun da işlendiği gerçek yaşam öyküsüne dayanan bir film. -
Inside Out (2015)
Duyguların iç dünyadaki temsilini göstererek çocuklardan yetişkinlere kadar herkese duygusal farkındalık kazandırıyor.
Kendine Yardım Önerileri
✅ Nefes ve gevşeme egzersizleri ile bedeninizi rahatlatın.
✅ Günlük küçük sosyal hedefler koyun: Bugün biriyle göz teması kuracağım, birine günaydın diyeceğim.
✅ Olumsuz iç sesinizi yakalayın ve yeniden yapılandırın: “Beni yargılayacaklar” yerine “Herkes kendiyle meşgul olabilir” düşüncesini deneyin.
✅ Baş etmede zorlanıyorsanız bir uzman desteği almaktan çekinmeyin.
